۱.۱ بررسی وضعیت فعلی

قبل از شروع، میزان تمرکز فعلی‌تان را بسنجید: چه مدت می‌توانید بدون حواس‌پرتی مطالعه کنید؟ چه عواملی باعث قطع تمرکز می‌شوند؟ بهترین زمان روز برای مطالعهٔ عمیق چه زمانی است؟ ثبت این موارد به شما کمک می‌کند برنامه‌ای واقع‌گرایانه بچینید.

۱.۲ تعیین اهداف روشن

اهداف کوتاه‌مدت و مشخص تعیین کنید. مثلاً: «خواندن فصل ۳ در ۴۵ دقیقه و طراحی ۵ سؤال». اهداف مشخص باعث می‌شوند ذهن بدانند چه کاری باید انجام دهد و کمتر درگیر پراکندگی شود.

۲.۱ انتخاب فضای مناسب

محیطی آرام، نور کافی و صندلی و میز مناسب انتخاب کنید. از تخت‌خواب برای مطالعه استفاده نکنید، زیرا ذهن آن فضا را با خواب پیوند می‌زند.

۲.۲ کاهش عوامل حواس‌پرتی

اعلان‌های موبایل و تب‌های اضافی مرورگر را خاموش کنید یا از ابزارهای مسدودکننده استفاده کنید. وسایل غیرضروری را از دسترس دور کنید تا هر زمان که حواس‌پرت شدید نیاز به دلیل نداشته باشید.

۲.۳ ابزارها و برنامه‌ریزی

لیستی از کارهای جلسهٔ مطالعه تهیه کنید (To‑Do List) و زمان‌های مشخص برای مطالعه و استراحت تعیین کنید. این نظم به تمرکز شما کمک می‌کند.

۳.۱ تکنیک پومودورو

پومودورو یک روش زمان‌بندی است که شامل فواصل کوتاه مطالعه و استراحت می‌شود (مثلاً ۲۵ دقیقه مطالعه، ۵ دقیقه استراحت). این روش باعث افزایش انگیزه و کاهش خستگی ذهن می‌شود.

۳.۲ یادگیری فعال

روش‌هایی مثل خلاصه‌نویسی، طراحی سؤال، استفاده از فلش‌کارت و ترسیم نمودار کمک می‌کنند تا ذهن درگیر و فعال بماند و از مطالعهٔ منفعل جلوگیری شود.

۳.۳ سلامت جسم و ذهن

خواب کافی، تغذیه مناسب و فعالیت بدنی تأثیر مستقیم روی تمرکز دارند. تمرین‌های کوتاه ذهن‌آگاهی (مدیتیشن) نیز می‌توانند دامنهٔ توجه را افزایش دهند.

• حواس‌پرتی دیجیتال: اعلان‌ها و شبکه‌های اجتماعی را مدیریت کنید.
• کمبود خواب: برنامهٔ خواب منظم داشته باشید.
• تغذیه نامناسب یا کم‌آبی: میان‌وعده‌های سالم و آب کافی مصرف کنید.
• بی‌هدف بودن مطالعه: هدف‌های روشن تعیین کنید و از روش‌های فعال استفاده کنید.

در اینجا فهرستی از منابع فارسی و انگلیسی که برای نوشتن این مقاله استفاده شدند آورده شده است: